Risk değerlendirmesi, çalışma ortamındaki risklerin belirlenerek çalışanların sağlığını ve güvenliğini korumayı amaçlar. Değerlendirme sürecinde uygulanması uygulanması gereken bazı yöntemler bulunur. Bu süreç stratejik planlama yönetimiyle yürütülür ve sonuçlandırılır.
Çalışma ortamındaki risklerin değerlendirilmesinin temel amacı; çalışanların sağlığını korunmak ve güvenliklerini sağlamaktır. Ayrıca risk değerlendirmesi, çalışma sürecinde gerçekleştirilen faaliyetler nedeniyle oluşabilecek zararların en aza indirgenmesini sağlar.
İş sağlığı ve güvenliği alanında yapılan yasal düzenlemeler gereği, iş verenler düzenli olarak risk değerlendirmesi yapmakla yükümlüdür. Ayrıca firmalarda her departman için ayrı ayrı risk değerlendirilmesi yapılmalıdır. Daha sonra tüm risk analizleri birlikte değerlendirilir.
Risk değerlendirmesi için uygulanması gereken birtakım yöntemler bulunur. Bu yöntemler sırasıyla şöyledir:
- Bilgi toplama
- Tehlikelerin belirlenmesi,
- Tehlikelerden kaynaklanan risklerin değerlendirilmesi,
- Riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için eylemlerin planlanması ve değerlendirmenin gözden geçirilmesi,
- Risk değerlendirmenin yazılı hale getirilmesi.
Risk değerlendirmesi süreci, stratejik planlama yöntemiyle yürütülür ve sonuçlandırılır. Stratejik planlama gereği; amaç belirlenir, firma içi ve çevresi hakkında bilgi toplanır, kaynaklar belirlenir, sürecin yürütüleceği sistem ve duyarlılık analizleri ile sonuçlandırılır. Risk değerlendirmesinin son aşaması simülasyondur. Bu aşamada sorun tanımlanarak denklem belirlenir, böylece model geliştirilir. İlk olarak bağımsız, ardından bağımlı değişkenler ile denklemler bilgisayar ortamına aktarılır ve burada yorumlanır.
Risk değerlendirmesi sonucunda; riskler, etki boyutlarına göre sıralanır ve kontrol edilmesi için bir planlama oluşturulur. Eğer risk varsa ortadan kaldırılır, risk ortadan kaldırılamıyorsa mümkün olduğunca düşük bir seviyeye indirilir.
Risklerin ortadan kaldırılması için hazırlanan programlar, işveren tarafından uygulamaya konulur. Bu süreçte programlar düzenli olarak izlenmeli, denetlenmeli, herhangi bir aksama olması durumunda gerekli düzeltme ve önleme işlemleri gerçekleştirilmelidir.
Risk değerlendirmesi yapmamanın cezai yaptırımı bulunmaktadır. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre risk değerlendirmesi yapmamanın cezası; 3.234 TL, aykırılığın devamı halinde her ay 4.851.-TL, çalışanlara eğitim verme yükümlülüğüne uymayanlara ise her çalışan için 1.087 TL olarak belirlenmiştir.
